Czarny rok i czarne scenariusze

Ubywa mieszkańców powiatowi szczycieńskiemu. W ubiegłym roku USC w Szczytnie odnotował rekordową liczbę zgonów w całym okresie powojennym. Perspektywy nie są optymistyczne.

.

Niedobry rok

Tak czarnego roku w historii Szczytna jeszcze nie było! Liczba zgonów po raz pierwszy w powojennej historii miasta przekroczyła liczbę urodzeń. Równie niekorzystny bilans zanotowano w Pasymiu, w pozostałych gminach urodzeń było więcej niż zgonów, ale różnice są coraz mniejsze. W Dźwierzutach np. przy spadku urodzeń (z 92 w roku 2002 do 82 w 2003) zdecydowanie wzrosła śmiertelność (z 36 do 61). W minionym roku USC w Szczytnie odnotował 369 zgonów (głównie z miasta i gminy Szczytno), aż o 43 więcej niż w roku poprzednim i o 8 więcej od najgorszego pod tym względem roku 1999.

- Przyczynami zgonów najczęsciej sa choroby układu krążenia, nowotwory, urazy i zatrucia, choroby układu oddechowego - mówi ordynator oddziału ginekologiczno-położniczego szczycieńskiego szpitala Marek Kasprowicz. Kilka lat temu wraz ze swoją małżonką Alicją, ówczesną naczelnik wydziału zdrowia Starostwa Powiatowego sporządzili szczegółowe opracowanie przedstawiające stan zapadalności na niektóre choroby występujące na terenie powiatu. - Stwierdziliśmy nadumieralność mężczyzn we wszystkich przedziałach wiekowych, zdecydowanie dłuższy czas życia kobiet, wzrost liczby osób z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi nadużywaniem alkoholu, znaczący wzrost zachorowań na gruźlicę.

Zdaniem ordynatora przyczyn pogarszania się zdrowia mieszkańców powiatu należy szukać w biedzie skutkującej złym odżywianiem, popadaniem w depresję i alkoholizm. Ludzi często nawet nie stać na zakup lekarstw.

- Jeżeli sytuacja gospodarcza kraju się nie poprawi to ta tendencja będzie się utrzymywać. Perspektywy są smutne, bo szans na poprawę raczej nie widać - podsumowuje doktor Kasprowicz.

Mieszkaniec Szczytna żyje średnio 70,2 lata, z tym że kobiety (76,2) są w tej klasyfikacji zdecydowanie lepsze od mężczyzn (65).

Urodzenia

Na szczęście zahamowana została utrzymująca się od lat tendencja spadku urodzeń. W ubr. było ich 676, o 13 więcej od najgorszego w latach powojennych roku 2002. Natura po równo obdarzyła powiat chłopcami i dziewczynkami, z tym że pierwsi częściej rodzili się w mieście, a z kolei płeć piękna w wioskach. W ogólnym bilansie zmniejsza się jednak przewaga płci żeńskiej nad męską.

- Tendencja spadkowa urodzeń będzie się utrzymywać, mimo iż w wiek dorosły wchodzą osoby z wyżu demograficznego z lat 80. - twierdzi doktor Marek Kasprowicz. Powodów należy szukać po części w trudnej sytuacji ekonomicznej większości rodzin, a także ich wygodnictwie. - Ludzie chcą się najpierw dobrze ustawić zawodowo, a dopiero później myślą o potomstwie. Nie jest problemem urodzić dziecko tylko je wychować i zapewnić odpowiedni start do dorosłego życia.

Jeszcze niedawno nie należało wcale do rzadkości decydowanie się rodzin na kilkanaścioro dzieci. Dziś rekordziści decydują się co najwyżej na 4-5 potomków. Niewątpliwy wpływ na to ma też większa wiedza o antykoncepcji.

Zdaniem doktora Kasprowicza tendencji spadku urodzeń nie da się zahamować, jeśli nie zmieni się polityka państwa. Rodzinom decydującym się na potomstwo trzeba udzielać finansowego wsparcia, tak jak czynią to już niektóre kraje notujące ujemny przyrost naturalny.

Płodów martwourodzonych w szczycieńskim szpitalu odnotowano 9, co stanowi 1,2% wszystkich urodzeń, o 0,5 % więcej niż w roku 2002. Jakie są tego przyczyny?

- Za wszechobecną biedą pojawiają się często choroby wirusowe typu grypa czy przeziębienia, które są bardzo niebezpieczne dla kobiet w ciąży. Do tego dochodzi brak należytej świadomości przyszłych matek przejawiający się np. w paleniu papierosów - mówi Marek Kasprowicz.

Coraz mniejsza liczba urodzeń powoduje, że średnia wieku mieszkańca Szczytna rośnie. I tak w ubiegłym roku wynosiła ona 35,6 - dla mężczyzn i 38,6 - dla kobiet, a uwzględniając obie płci - 37,2.

Najstarsi mieszkańcy

Wśród najstarszych mieszkańców powiatu od lat na czele znajduje się Józef Buszyło z Zielonki położonej w gminie Szczytno. Według dowodu osobistego 10 lipca ubr. skończył...116 lat. W rzeczywistości jednak sam zainteresowany przyznaje, że wiosen przeżył "trochę" mniej, a nieporozumienie powstało przy wymianie jego dowodu tożsamości w powojennej zawierusze.

Na podstawie rozmowy z samym zainteresowanym przyjęliśmy wspólnie, że liczy on ok. 104 lata. Jego małżonka też może pochwalić się dostojnym wiekiem, w tym roku 16 lipca skończy bowiem równe 100 lat. Jest więc bardzo prawdopodobnym fakt, że oboje małżonkowie tworzą najstarszą parę małżeńską w Polsce, a kto wie czy i nie w Europie.

Następnymi według przeżytych lat w gminie Szczytno są mieszkający w Lipowcu Waleria Lis (95 lat) i Leoncjusz Wawrysiewicz (94).

W Szczytnie najbardziej wiekową osobą jest Czesław Tworkowski, który w dniu Święta Narodowego 11 listopada ubr. skończył 104 lata. Następnymi w kolejności są Jan Apatraj (we wrześniu skończy 103), Franciszka Lis (w kwietniu skończy 102) i Maria Szymkiewicz (we wrześniu skończy 102).

W innych gminach powiatu szczycieńskiego najdłuższym stażem życiowym mogą pochwalić się:

Dźwierzuty: Marcjanna Ząbek z Sąpłat, Anna Tarasiewicz z Nowych Kiejkut, Regina Ozioro z Dźwierzut i Mieczysław Piotrzkowski - wszyscy skończyli w ubiegłym roku 93 lata

Jedwabno: Zofia Miecińska z Szuci (93 lata), Stanisław Żur z Jedwabna (92), Marian Kamiński z Małszewa (91)

Rozogi: Marianna Goszewska z Rozogów i Marcjanna Brzostek z Dąbrów (94), Rozalia Drężek z Borków Rozoskich, Wiktoria Baranowska z Klonu i Anna Kaczyńska z Dąbrów (93)

Świętajno: Emma Kilimann z Piasutna - 14 sierpnia ubr. skończyła 100 lat, Jadwiga Karaszewska ze Spychowa (97), Helena Bałdyga ze Spychowa, Franciszka Florek ze Spychowa i Helena Szczęsna ze Świętajna (95)

Wielbark: Jan Samoszuk z Przeździęka Małego (98), Marianna Żebrowska z Kołodziejowego Grądu i Józef Krajewski z Jesionowca (93).

W Pasymiu najstarszy mieszkaniec liczy sobie 92 lata.

Andrzej Olszewski

Tabela 1. Liczba mieszkańców Szczytna w wydzielonych grupach wiekowych (dane z końca poszczególnych lat).

Tabela 2. Dane Urzędu Stanu Cywilnego w Szczytnie.("*" oznacza separację)

Tabela 3. Dane Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Miejskiego z końca poszczególnych lat.

Tabela 4. Dane urzędów miast i gmin powiatu szczycieńskiego za rok 2003. Liczba mieszkańców łączna z zameldowaniami tymczasowymi.

2004.01.21